Emniyet Kritik Fonksiyon Tanımlama Klavuzu

Şaban Şafak's photo
Şaban Şafak
·

3 min read

Emniyet Kritik Fonksiyon/Safety Critical Function (SCF/EKF) silah sistemi veya hava sistemi düzeyinde tanımlanan üst düzey fonksiyonlardır.

(SCF/EKF) tanımı: Çalışmaması ya da yanlış çalışması doğrudan Katastrofik ya da Kritik şiddette bir kaza ile sonuçlanacak bir fonksiyon.

(SCF/EKF)'ler, ilgili teknik disiplin alanlarından mühendislerin desteğiyle programın Sistem Emniyeti ekibi tarafından tanımlanmalıdır.

Uçuşa elverişlilik perspektifinden bakıldığında, (SCF/EKF)'lerin tanımlanması uçuşa elverişlilik riski doğuran veya katkıda bulunan tüm fonksiyonların doğrulanması süreci için esastır.

MIL-HDBK-516C Bölüm 15'teki tüm kriterler öncelikli olarak (SCF/EKF) tanımlamasına dayanmaktadır. Sistem için(SCF/EKF)'lerin tanımlandığını doğrulayan kriter 15.1.1 başlığında yer almaktadır.

15.1.1'in yanısıra, doğrulamayı sağlıklı bir şekilde gerçekleştirmek için (SCF/EKF)'lerin tanımlanmasına doğrudan atıfta bulunan veya tanım gereği (SSE'lere veya uçuş kritik fonksiyonlara atıfta bulunan) MIL-HDBK-516C Bölüm 15 alt başlıklarında yer alan 32 kriter vardır.

Hava sisteminin (SCF/EKF)'lerini tanımlarken, "(SCF/EKF) Listesi" adı verilen bu işlevlerin konfigürasyon kontrollü bir listenin oluşturulması önerilir.

(SCF/EKF) Listesi, sistem emniyeti ekibi tarafından oluşturulmalıdır. Sistem emniyeti ekibi, sistem mühendisleri tarafından geliştirilen hava sistemi için fonksiyonel tanımı alır, MIL-STD-882 (SCF/EKF) tanımını karşılamak için fonksiyonları analiz eder.

Sistem emniyeti analizi, analiz edilen her bir fonksiyonla ilişkili teknik disiplinlerden mühendisler tarafından desteklenmelidir. Bu çalışma, MIL-STD-882'nin gerektirdiği Fonksiyonel Tehlike Analizi (FHA/FTA) ile birlikte gerçekleştirilebilir.

MIL-HDBK-516C Bölüm 15 uçuşa elverişlilik doğrulama faaliyeti olarak, (SCF/EKF)'lerin sistem/ekipman tarafından desteklenip desteklenmediğini belirlemek için (SCF/EKF) Listesi gözden geçirilmelidir.

(SCF/EKF) tanımında geçen "will directly result / doğrudan sonuçlanacak " ifadesi, farklı yorumlanabilmektedir. Yorum farklarından kaynaklanan karışıklığı ortadan kaldırmak amacıyla "doğrudan sonuçlanacak " ifadesi, aşağıdakileri bağlamda yorumlanmalıdır.

  • İşlev kaybolduğunda veya bozulduğunda, - olasılığa bakılmaksızın- Katastrofik veya Kritik bir kaza yaratacak koşulları yaratması öncelikli önemlidir.

  • Fonksiyonun belirli ön koşullar sağlandığında çalışması gerekliyse (örn, acil durum koşulu, belirli bir arıza koşulu), fonksiyonun (SCF/EKF) olarak uygulanabilirliği değerlendirilirken, ön koşulların oluştuğu varsayılmalıdır.

  • Fonksiyonun kaybı veya bozulması mürettebatın Katastrofik veya Kritik bir kazaya neden olacak kararlar almasına yol açabiliyorsa,

  • Katastrofik veya Kritik bir kazaya neden olabilecek koşulları hafifletmek için bir fonksiyona ihtiyaç duyuluyorsa,

bu fonksiyonlar (SCF/EKF) olarak kabul edilmelidir.

Emniyet Kritik Fonksiyon implementasyonunda, (SCF/EKF)'nin emniyetli çalışmasını sağlamak için sistem mimarisine eklenmiş ve bu sebeple (SCF/EKF)'nin bir parçası olarak kabul edilmesi gereken;

  • Tespit kabiliyeti,

  • Mürettebata sağlanan bildiriminin emniyetli çalışma için kritik olduğu durumlarda bildirim kabiliyeti,

  • Yedekliliği yönetme kabiliyeti,

  • Arızaları karşılama kabiliyeti gereklidir.

(SCF/EKF)'ler 5 kategoride gruplanabilir: Uçuş Kritik, Operasyon Kritik, Acil Durum Kritik, Gösterge Kritik ve Kaçınma Kritik.

Aşağıda her bir kategori için açıklamalar yer almaktadır.

  1. Uçuş Kritik Fonksiyonlar: Uçuşu gerçekleştirmek ve kontrol etmek için kullanılan fonksiyonlardır. (Fonksiyonun kaybı veya bozulması, doğrudan uçağın kaybına yol açabilir).

  2. Operasyon Kritik Fonksiyonlar: Uçuş Kritik olmayan bir fonksiyonu desteklemek için kullanılan ve operasyonuyla ilişkili doğal emniyet işlevselliğine sahip (SCF/EKF)'lerdir (Fonksiyonun kaybı veya bozulması, doğrudan Katastrofik veya Kritik bir sonuca yol açabilir).

  3. Gösterge Kritik Fonksiyonlar: Emniyetli operasyonun sürdürülmesi için gerekli olan pilot/mürettebata göstergeleri sağlamak için oluşturulmuş (SCF/EKF)'lerdir.

  4. Acil Durum Kritik Fonksiyonlar: Yalnızca acil durum koşullarıyla ilişkili riski azaltmak amacıyla var olan (SCF/EKF)'lerdir.

  5. Kaçınma Kritik Fonksiyonlar: Yalnızca potansiyel bir emniyet riskini azaltmak için gereken (SCF/EKF)'lerdir.

militaryairworthiness